Dla każdego przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych oczywistym jest to, że większość zamierzeń inwestycyjnych znacznych rozmiarów jest realizowana przez generalnego wykonawcę przy współpracy z podwykonawcami.
Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, w której generalny wykonawca nie regulując całości należności podwykonawcy odstępuje od łączącej te podmioty umowy podwykonawczej. W tej sytuacji powstaje pytanie, jak to odstąpienie wpływa na solidarną odpowiedzialność inwestora za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy regulowaną art. 6471 §5 Kodeksu cywilnego.
Odpowiedzi na to pytanie udzielił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 lipca 2015 roku sygn. akt III CZP 45/15 wskazując, że w razie odstąpienia przez wykonawcę od umowy o roboty budowlane, zawartej z podwykonawcą, inwestor nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 6471 § 5 k.c.
W uzasadnieniu w/w uchwały Sąd Najwyższy wskazał w pierwszej kolejności, że solidarna odpowiedzialność inwestora na podstawie art. 6471 §5 Kodeksu cywilnego jest odpowiedzialnością o ściśle określonym zakresie, który obejmuje zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy za wykonane roboty budowlane, którego podstawą jest umowa podwykonawcza.
W dalszej części Sąd Najwyższy wskazał, że co do zasady w wyniku odstąpienia przez wykonawcę od umowy podwykonawczej przyjmuje się, że odstąpienie to następuje ze skutkiem wstecznym i traktuje się taką umowę, jako nigdy niezawartą.
Zestawiając powyższe Sąd Najwyższy wskazał, że skoro na podstawie art. 6471 §5 Kodeksu cywilnego inwestor odpowiada wyłącznie za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy wynikającego z umowy, a doszło do odstąpienia od tej umowy ze skutkiem wstecznym, to o ile pomiędzy wykonawcą i podwykonawcą zachodzi konieczność rozliczenia, o tyle podstawą tych rozliczeń są przepisy ustawy – art. 395 §2 Kodeksu cywilnego, a co za tym idzie inwestor nie ponosi odpowiedzialności za tego rodzaju rozliczenia na podstawie art. 6471 § 5 Kodeksu cywilnego.
Niewątpliwie w/w uchwała będzie miała znaczenie dla praktyki orzeczniczej sądów powszechnych. Trzeba jednak podkreślić, że zawarte w niej stanowisko Sądu Najwyższego będzie miało zastosowanie tylko wtedy, gdy oświadczenie generalnego wykonawcy o odstąpieniu będzie skuteczne tj. będzie zgodne z treścią umowy podwykonawczej lub przepisów prawa powszechnie obowiązującego.
Łukasz Schiffer